Malowniczo położony na wzgórzach nad wiślanym brzegiem Sandomierz był niegdyś nazywany małym Rzymem.

Dziś miasteczko jest kojarzone przede wszystkim z kultowym już serialem Ojciec Mateusz. Miliony widzów mogą oglądać okoliczne atrakcje na ekranach telewizorów. Warto jednak wybrać się tu osobiście. Co warto wówczas zwiedzić w Sandomierzu?

Muzyczne lochy Najbardziej znanym zabytkiem Sandomierza jest renesansowy ratusz. Podłużny budynek zwieńczony okazała attyką jest jednym z najpiękniejszych ratuszy w Polsce. Gmach w większości zajmowany jest przez władze miejskie, na parterze funkcjonuje Dział Historyczny Muzeum Okręgowego z ekspozycją dotyczącą przeszłości Sandomierza. W piwnicach, w których niegdyś przetrzymywano i torturowano więźniów, znajduje się dziś… klub muzyczny. Pierzeje rynku zabudowane są kamienicami, na których podziwiać można detale architektoniczne świadczące o bogatej historii miasta. Najbardziej charakterystyczna kamienica Oleśnickich to jednocześnie wejście do Podziemnej Trasy Turystycznej, półkilometrowego szlaku po dawnych składach kupieckich.

Ucho igielne w Sandomierzu Zamek w Sandomierzu to zaledwie zachodnie skrzydło warowni wysadzonej w XVII wieku przez Szwedów. Dawna renesansowa rezydencja jest dziś siedzibą Muzeum Okręgowego. Do czasów współczesnych nie zachował się także system obronny miasta. Z czterech bram przetrwała jedna, ale za to największa – Brama Opatowska. Zbudowana w XIV wieku z inicjatywy Kazimierza Wielkiego gotycka budowla uznawana jest za najlepiej zachowaną bramę miejską w kraju. Nieopodal tego zabytku znajdują się ocalałe fragmenty murów obronnych oraz tzw. „ucho igielne”, czyli furta dominikańska.

Sandomierskie „naj” Wiele z budynków użyteczności publicznej Sandomierza to siedziby pierwszych na polskich ziemiach instytucji edukacyjnych, służby zdrowia i innych. Zespół dawnego szpitala św. Ducha z XIV wieku to jedna z najstarszych tego typu budynków w Polsce. W późnorenesansowym gmachu Collegium Gostomianum znajdowała się jedna z najstarszych szkół średnich w kraju. We wczesnym średniowieczu w tym samym miejscu znajdował się jednak gród i cmentarzysko. Doskonale zachowanym gotyckim budynkiem mieszkalnym jest Dom Długosza, ufundowany przez samego słynnego historyka, jednocześnie kanonika sandomierskiego. Autorem ekspozycji w miejscowym Muzeum Diecezjalnym był krakowski historyk sztuki, Karol Estreicher. Duże wrażenie robi XIX-wieczny Pałac Biskupi zbudowany z materiałów po rozbiórce jednego z sandomierskich kościołów. Do dziś przetrwał również jedyny w mieście spichlerz.

Zakonnicy i pamiątka po Żydach Każdy turysta powinien zwiedzić także sandomierskie kościoły. Wnętrze gotyckiej katedry cieszy oko freskami, polichromiami i rokokowymi ołtarzami. Warto również zejść do podziemi, gdzie zgromadzono wiele cennych, historycznych pamiątek. Inne ciekawe świątynie to późnoromański zespół klasztorny Dominikanów przy kościele św. Jakuba czy barokowe wyposażenie kościoła św. Pawła. Barokową formę zachował również kościół św. Michała przy dawnym klasztorze benedyktynek. Początki instytucji dobroczynnych w Sandomierzu to kościół św. Ducha postawiony przez zakon szpitalików. Świadectwem obecności gminy żydowskiej w Sandomierzu, w średniowieczu największej w Małopolsce, jest dawna synagoga, w którym obecnie mieści się Archiwum Państwowe.